Leerkracht (van het jaar) aan het woord: ‘Het speciaal onderwijs wordt vaak vergeten’

Als leerkracht geef je niet alleen les aan jouw klas. Al deze lessen moeten ook worden voorbereidt, je hebt toetsen en opdrachten om na te kijken, je voert gesprekken met ouders en je bent ook mentor van alle leerlingen buiten de vakken om. Binnen het thema ‘Lesgeven doe je zo’ vroegen we weer een leerkracht om alles te vertellen over zijn baan als leerkracht en hoe hij het lesgeven aanpakt.

Wij spraken met Jasper, 36 jaar en nu ruim 10 jaar werkzaam in het onderwijs. In 2021 werd hij uitgeroepen tot leerkracht van het jaar.

Werken in het voortgezet speciaal onderwijs

Jasper is nu ruim 10 jaar geleden afgestudeerd aan de opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo). Na een aantal jaren in het basisonderwijs gewerkt te hebben én er een jaar tussenuit geweest te zijn om op een zorgboerderij te werken heeft Jasper nu zijn passie gevonden. Sinds een aantal jaren is Jasper namelijk werkzaam op het voortgezet speciaal onderwijs. Jasper: ‘Het werk in het voortgezet speciaal onderwijs is anders dan werken in het regulier onderwijs, omdat je meer op pedagogisch vlak bezig bent met lesgeven dan op didactisch vlak. Dit houdt in dat je meer kijkt naar gedrag en naar de behoeften van de leerlingen dan dat je alleen met de vakken bezig bent. In het regulier onderwijs liggen deze verhoudingen anders.’

In de afgelopen jaren heeft Jasper gemerkt dat zijn passie ligt bij het werken op het voorgezet speciaal onderwijs. Jasper geeft les aan een klas van 12 leerlingen in het eerste jaar. ‘Als leerkracht van deze klas ben ik in staat de leerlingen echt een stapje verder te brengen. Mijn klas bestaat uit 12 leerlingen, die allemaal tot een vergelijkbaar niveau behoren. Zo heb ik tijd en ruimte om alle leerlingen persoonlijke aandacht te bieden en hen individueel te begeleiden op basis van hun behoeften.

De werkdag van Jasper

Als leerkracht op het voortgezet speciaal onderwijs ziet een werkdag van Jasper er ongeveer zo uit: ‘Een schooldag begint bij ons om 08:40. We starten altijd met een mentormoment in de klas. Dan bespreken we de dag en zetten we doelen voor de dag. Vervolgens bestaat de dag uit vier uur theorielessen en twee uur praktijklessen. De theorielessen geef ik zelf. Hierbij kan je denken aan alle vakken die je op de middelbare school krijgt, zoals Nederlands, geschiedenis, wiskunde en ga zo maar door. De praktijklessen worden gegeven door een vakdocent en dit zijn lessen zoals techniek, koken, kunstzinnige vorming en gym. We eindigen de dag ook altijd met een mentoruur. De leerlingen kunnen deze tijd gebruiken om werk af te maken of samen te werken met klasgenoten. Ook kunnen ze in deze tijd zaken met mij bespreken waar ze tegenaan lopen.’

Lesgeven doe je zo

Dat Jasper de kneepjes van het vak goed beheerst moge duidelijk zijn. Hij is niet voor niets uitgeroepen tot leraar van het jaar 2021. Maar hoe geeft de leraar van het jaar nu precies les? ‘Ik zoek verbinding tussen het voortgezet onderwijs en de arbeidsmarkt. Daarnaast heb ik oog voor wat de leerlingen als mens nodig hebben. In mijn lessen probeer ik daarom ook samen met de leerlingen op zoek te gaan naar hun interesses en talenten. Doordat ik slechts 12 leerlingen in mijn klas heb is hier ook meer ruimte voor. Wanneer een leerling interesse heeft in een bepaald onderwerp kies ik er vaak voor deze leerling de ruimte te geven hier meer over te ontdekken. Dit doen we dan door middel van een werkstuk of door een bepaald vak op een hoger niveau aan te bieden.’

Word jij ook leraar van het jaar?

Wil jij net als Jasper later ook leraar van het jaar worden? Dat begrijpen wij helemaal. Daarom vroegen we Jasper naar zijn tips voor het geven van de beste lessen.

Jasper: ‘Allereerst zou ik willen zeggen: blijf altijd jezelf. Zeker als student is het verleidelijk om in het begin de docent waarbij je in de klas stage loopt te kopiëren op het gebied van lesgeven. Ik denk dat het belangrijk is om je eigen stijl van lesgeven te creëren. Hiervoor moet je niet bang zijn om af en toe fouten te maken, want hier leer je alleen maar van. Zo ontdek je welke manier van lesgeven wel en niet bij je past. Wanneer je zelf lessen gaat geven en gaat bedenken, probeer je dan niet te veel vast te houden aan de methodes. Probeer bijvoorbeeld om lessen te verzinnen die het doel bereiken, maar dan zónder gebruik te maken van de methode. Dit is voor jezelf goed om van te leren en voor de leerlingen is de afwisseling ook prettig.’

Dus: word jij ook leraar van het jaar? Schrijf je dan nu in voor de opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) en wie weet sta jij over een aantal jaren op de plaats van Jasper.